BEŞTAŞ
Oyun Kökeni: Beştaş, Türkiye kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Beş Taş: Türkiye
Beş Taş (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Beş Taş: Türkmenistan
Beş Taş (Lapa): Türkiye (Afyonkarahisar / Nuh köyü)
Beş Taş (Lastik Top İle): Türkiye (Gaziantep)
Gonggi: Güney Kore
Kallo: Türkiye (Malatya / Yazıhan)
Penç Kavır (Beş Taş): Türkiye (Adıyaman / Aksu köyü)
Top Taş: Kırgızistan
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyuncuların dikkat ve konsantrasyon (bilişsel beceriler); iletişim ve sosyalleşme (sosyal beceriler); el-göz koordinasyonu ve ince kas becerileri (psikomotor) gelişimini desteklemek.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Oyuncuların avuçlarının içine tümünün sığabileceği boyutta beş küçük taş.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (6 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Oyun sırasında oyuncu taşı yerden alamaz, elindeki taşı düşürür, yerde bulunan hedefteki taşı alırken diğer taşa dokunur veya taşı havada yakalayamaz ise sıra diğer oyuncuya geçer. Sıra kendisine geldiğinde hangi etapta kalmış ise o etaptan başlar. Tüm etapları önce bitiren oyunun kazananı olur.
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya sayışma ya da kura çekme yöntemi ile bir grup lideri seçilir.
֍ En az iki oyuncu ile oynanan bu oyun için gerekli olan beş küçük taş, bir avucun içine hepsinin sığabileceği boyutta olmalıdır.
֍ Oyun alanı olarak iç veya dış mekânda uygun bir zemin yeterlidir.
֍ Beştaş oyunu oyuncuların oturarak oynadığı bir oyundur.
֍ Oyun sıra belirleme ile başlar.
֍ Oyuncu beş taşı avucuna alır ve hepsini birden havaya atar.
֍ Bu sırada avucunu açık bir şekilde aşağı doğru çevirir.
֍ Taşların elinin üstüne düşmesini sağlar.
֍ Beş taştan en çok taşın, elinin üst kısmına düşmesini sağlayan oyuncu oyuna ilk olarak başlar.
OYUN BEŞ ETAPTA OYNANIR;
Birler Etabı
֍ Etap avuçtaki beş taşın yere bırakılmasıyla başlar.
֍ Oyuncu yerdeki beş taştan bir tanesini eline alır ve taşı ne çok yüksek ne de çok alçak olacak şekilde havaya atar.
֍ Taş havadayken yerdeki taşlardan birini avucuna alır ve aynı zamanda havadan gelen taşı da yakalar.
֍ Oyuncu bunu yaparken seri olmalıdır.
֍ Avucunda iki taş bulunan oyuncu taşlardan birini havaya atar ve yerde kalan üç taştan birini daha avucuna alır.
֍ Avucunda iki taş varken aynı zamanda havadaki taşı da yakalar.
֍ Böylece avucunda üç taş olur.
֍ Oyun bu şekilde yerde hiç taş kalmayana kadar devam eder.
֍ Oyunun bu etabında oyuncu beş taşı teker teker avucunda biriktirir.
֍ Oyuncunun diğer etaba geçmesi için birleri tamamlamış olması gerekir.
İkiler Etabı
֍ Etap avuçtaki beş taşın yere bırakılmasıyla başlar.
֍ İkiler etabında taşlar ikişer ikişer toplanacağı için oyuncu taşları yere saçarken her iki avucunu da kullanabilir.
֍ Her iki avucuna aldığı taşları birbirlerine doğru atar, böylece taşların birbirine yakın düşmesini sağlayabilir.
֍ Oyuncu yerdeki beş taştan birini eline alır ve taşı havaya atar.
֍ Taş havadayken yerdeki taşlardan ikisini avucuna alır ve aynı zamanda havadan gelen taşı da yakalar.
֍ Avucunda üç taş bulunan oyuncu taşlardan birini havaya atar ve yerde kalan iki taşı da avucuna alır.
֍ Oyuncu böylece taşları yerden ikişer ikişer toplamış olur.
֍ Oyuncunun diğer etaba geçmesi için ikiler etabını tamamlamış olması gerekir.
Üçler Etabı
֍ Etap avuçtaki beş taşın yere bırakılmasıyla başlar.
֍ Oyuncu yerdeki beş taştan birini eline alır ve taşı havaya atar.
֍ Taş havadayken yerdeki taşlardan üçünü avucuna alır ve aynı zamanda havadan gelen taşı da yakalar.
֍ Avucunda dört taş bulunan oyuncu taşlardan birini havaya atar ve yerde kalan bir taşı da avucuna alır.
֍ Oyuncu böylece yerdeki tüm taşları toplamış olur.
֍ Oyuncunun diğer etaba geçmesi için üçler etabını tamamlamış olması gerekir.
Dörtler Etabı
֍ Etap avuçtaki beş taşın yere bırakılmasıyla başlar.
֍ Oyuncu yerdeki beş taştan birini eline alır ve taşı havaya atar.
֍ Taş havadayken yerdeki dört taşın hepsini avucuna alır ve aynı zamanda havadan gelen taşı da yakalar.
֍ Oyuncu böylece yerdeki tüm taşları toplamış olur.
֍ Oyuncunun diğer etaba geçmesi için dörtler etabını tamamlamış olması gerekir.
Tombah Etabı
֍ Beş taşın hepsi avucun içindeyken oyun başlar.
֍ Avuçtaki beş taştan biri havaya atılır, avuçta bulunan dört taştan biri yere bırakılır.
֍ Sonra yine avuçtaki taşlardan biri havaya atılır, avuçta bulunan üç taştan biri yere bırakılır.
֍ Bu şekilde avuçta bir taş kalana kadar oyun devam eder.
֍ Sonunda avuçta kalan son taş havaya atılır ve yerdeki dört taş birden avuca alınarak havadaki taş da yakalanır.
֍ Oyuncunun diğer etaba geçmesi için beşler etabını tamamlamış olması gerekir.
Dedeler Etabı / Köprü Etabı
֍ Beş taşın hepsi yere bırakılır.
֍ Bir elin orta parmağı işaret parmağının önüne getirilir ve başparmak da açılarak bir köprü şekli görüntüsü verilir.
֍ Köprü şeklini alan parmaklar yere yerleştirilir.
֍ Diğer oyuncu yerdeki taşlardan birini seçer.
֍ Oyuncu rakip oyuncunun seçtiği taşı köprünün altından en son geçirmelidir.
֍ Oyuncu rakip oyuncunun seçtiği taş dışında bir taş seçer ve havaya atar.
֍ Bu etapta yerdeki her bir taş için üç hakkı vardır.
֍ Taş havadayken yerdeki her bir taşı üçer hak ile köprünün altından geçirmeye çalışır.
֍ En son rakip oyuncunun seçtiği taşı da köprünün altından geçirir.
֍ Böylece tüm taşlar köprünün altından geçmiş olur.
֍ Köprü şekli verilen el yerden kaldırılır ve elde olan taş havaya atılır.
֍ Taş havadayken yerdeki dört taşın hepsini avucuna alır.
֍ Oyunun sonunda beş taşın hepsi avuçta olmalıdır.
֍ Oyunun kurallarına uyarak bu etaba kadar gelen ve etapları önce bitiren oyunun kazananı olur.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
