ELAMSEMA
Oyun Kökeni: Elamsema, Türkiye (Çorum) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 6 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyuncuların rakip kaleye topu en çok isabet ettirmesi.
Terimler:
Elamsema: Çorum’da yaz günleri yağan yağmurlardan sonra gökyüzünde oluşan “ gök kuşağı” için alâim- i semânın galat söylenişi olarak elâmsemâ- alâmsema diye konuşulur. Oyunun adı bu yerel konuşma diliyle isimlenmiştir.
Aya: Elin, bilekle parmak dipleri arasında kalan iç bölümü, avcun parmaklar dışındaki bölümü.
Başçıl: Lider, kaptan, sözcü olan.
Kale: Hedef yeri.
Sağalır: Yeniden doğma, oyuna tekrardan katılma hakkı kazanma.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet top ve kaleyi belirlemek için bir adet tahta veya iri bir taş.
Kurallar: Bu oyun erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Elamsema oyunu en az 6 en fazla 20 kişi ile en oluşan iki takımla oynanır.
– Bu fiziksel oyun çocukların seslere dikkat etmeleri ve dokunma duyularını geliştirir, onlara hareketleri hissetmeyi öğretir.
Elamsema oyunu kazanımları:
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Grup Çalışmaları
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İş Birliği
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular bir araya gelerek oyunun kaç sayıda biteceğini oyuncu sayısını dikkate alarak kararlaştırırlar.
֍ İçlerinde yaşça diğerlerinden daha büyük ve oyunda mahareti bilinen iki kişi ortaya çıkar.
֍ Böyle çocuklara “başçıl” adı verilir.
֍ Şu konuşma ile eşleşirler.
Aldım yeri,
Aldım göğü,
Bana bir eş,
Al beğendiğini.
֍ Bu konuşma sonunda başçıllar birer oyuncu seçe seçe oyuncular arasından sırayla kendi takım oyuncularını seçerler.
֍ İşaretlenen bir çizgi üzerine hedef teşkil edecek büyüklükte tahta veya iri bir taş konulur.
֍ Gruplar arasındaki mesafe, oyuncuların atış kabiliyetlerine ve yaş durumlarına göre değişir.
֍ Kale tarafına geçen grup daha üstün konumda olacağı için, karşı tarafa 5 – 10 sayı avans verir.
֍ Eğer karşı taraf bu avansa razı olmazsa yer seçimi için kura çekimi veya yazı tura yapılır.
֍ Oyun; kale tarafındaki oyunculardan biri (çelmeci) topu eline alır, başı hizasını geçecek kadar topu yukarı atar.
֍ Aşağı inen topu elinin ayası ile vurarak kaleden uzaklaştırır.
֍ Kale (hedef yeri) çevresine dağılmış bir vaziyette bekleyen oyuncular çelinen bu topu yakalamaya çalışırlar.
֍ Karşı taraf oyuncuları topun gelebileceği yerlerde olmaya çalışırlar.
֍ Bunlardan biri çelinen topu yakalarsa kale tarafından topu çelen oyuncu (ölür) oyun dışı kalır.
֍ Top havada iken tutulamamışsa, topu yerden ilk alan oyuncu topu kaleye nişanlayarak atar veya yuvarlar.
֍ Kaleye (hedefe) isabet ettirirse o oyuncunun takımı bir sayı kazanmış olur.
֍ Çelinen yani kale tarafından oyuna sokulan top, karşı tarafça tutulamamışsa karşıya iade edilir.
֍ İadeler havadan yapılmaz yerden yuvarlayarak yapılır.
֍ İade esnasında top havada iken tutulursa tutan taraf oyuncularından ölmüş olan bir oyuncu sağalmış kabul edilir.
֍ Çelinen top tutulamamış veya hedefe isabet ettirilememiş ise topu çelen taraf sayı kazanmış olur.
֍ Çelmeci (topu çelen) ölünceye kadar çelmeye devam eder.
֍ Çelen öldüğü zaman diğer arkadaşı “Çelmeci” olur.
֍ Bir takımın oyuncularının tamamının oyun dışı kalmaları veya oyun sayısının yarısına gelindiğinde oyun başında kesişmeye göre ölmüş olan oyuncular sağalır ve oyuna dahil olurlar.
֍ Kaledeki oyuncular yapılacak sayıyı tamamlayamaz veya bütün oyuncular oyun dışı kalırsa karşı taraftaki grup sayıyı ve son üç hamleyi başarıyla tamamlarsa galip sayılırlar.
֍ Oyun başında “sonda üç top atışı var” denmişse son sayı tamamlandığında üç defa daha top çelinir.
֍ Eğer bu üç toptan birisini karşı taraf tutar veya hedefe isabet ettirirse kazanılan sayı bir değil üç olarak hesaplanır.
֍ Yenilenler galip gelenleri kalelerinden sırtlarına alarak kendi kalelerine kadar taşıma cezasına uğrarlar.
֍ Takımlar yer (kale) değiştirerek oyunun ikinci bölümü oynanır.
֍ Oyun bu döngü ile aynı şekilde devam edip gider.
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile bir Ebe belirlenir.
֍ Oyunculardan ebe olarak seçilen oyuncunun abası sarılarak bohça haline getirilir.
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile iki Grup Lideri seçilir.
֍ Grup liderleri oyuncular arasında sırayla birer oyuncu seçe seçe kendi grup oyuncularını seçerler.
Bu oyunda da çelmeli topun baş tarafında anlatıldığı gibi oyuncular iki guruba ayrılırlar.
Karşılıklı iki cephe oluştururlar.
Bu oyunda belli bir kale yoktur.
Günümüzün “yakantop” oyununda olduğu kadar bir saha içinde oyuncular yer alırlar.
Taraflar kendi içlerinden birer oyuncuyu elçi seçerler ve karşı takımın içine gönderirler.
Oyuna başlamak için kura çekilir.
Oyuna başlayan gruptan biri meşin topu, havada kavis çizdirerek atar.
(Topun havada çizdiği bu yaydan dolayı oyunun adı elâmsemâ / gökkuşağı/ olmuştur.)
Top havada iken atış yapan takımın elçisi arkadaşlarının yanına kendi sahalarına ulaşmak için koşar.
Karşı taraf oyuncuları topu tutup elçiye vurmaları gerekir.
Eğer tutulan topla elçi vurulursa elçi oyun dışı kalır.
Vurulan her elçinin yerine yeni bir elçi geçer.
Elçisi vurulan taraf top atma hakkını karşıya verir.
Hangi tarafın bütün oyuncuları oyun dışı olursa, oyunu karşı taraf kazanır.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
