ÇELMELİ TOP
Oyun Kökeni: Çelmeli Top, Türkiye (Çorum) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 6 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyuncuların rakip kaleye topu en çok isabet ettirmesi.
Terimler:
Aya: Elin, bilekle parmak dipleri arasında kalan iç bölümü, avcun parmaklar dışındaki bölümü.
Başçıl: Lider, kaptan, sözcü olan.
Kale: Hedef yeri.
Sağalır: Yeniden doğma, oyuna tekrardan katılma hakkı kazanma.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet top ve kaleyi belirlemek için bir adet tahta veya iri bir taş.
Kurallar: Bu oyun erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Çelmeli Top oyunu en az 6 en fazla 20 kişi ile en oluşan iki takımla oynanır.
– Bu fiziksel oyun çocukların seslere dikkat etmeleri ve dokunma duyularını geliştirir, onlara hareketleri hissetmeyi öğretir.
Çelmeli Top oyunu kazanımları:
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Grup Çalışmaları
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İş Birliği
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular bir araya gelerek oyunun kaç sayıda biteceğini oyuncu sayısını dikkate alarak kararlaştırırlar.
֍ İçlerinde yaşça diğerlerinden daha büyük ve oyunda mahareti bilinen iki kişi ortaya çıkar.
֍ Böyle çocuklara “başçıl” adı verilir.
֍ Şu konuşma ile eşleşirler.
Aldım yeri,
Aldım göğü,
Bana bir eş,
Al beğendiğini.
֍ Bu konuşma sonunda başçıllar birer oyuncu seçe seçe oyuncular arasından sırayla kendi takım oyuncularını seçerler.
֍ İşaretlenen bir çizgi üzerine hedef teşkil edecek büyüklükte tahta veya iri bir taş konulur.
֍ Gruplar arasındaki mesafe, oyuncuların atış kabiliyetlerine ve yaş durumlarına göre değişir.
֍ Kale tarafına geçen grup daha üstün konumda olacağı için, karşı tarafa 5 – 10 sayı avans verir.
֍ Eğer karşı taraf bu avansa razı olmazsa yer seçimi için kura çekimi veya yazı tura yapılır.
֍ Oyun; kale tarafındaki oyunculardan biri (çelmeci) topu eline alır, başı hizasını geçecek kadar topu yukarı atar.
֍ Aşağı inen topu elinin ayası ile vurarak kaleden uzaklaştırır.
֍ Kale (hedef yeri) çevresine dağılmış bir vaziyette bekleyen oyuncular çelinen bu topu yakalamaya çalışırlar.
֍ Karşı taraf oyuncuları topun gelebileceği yerlerde olmaya çalışırlar.
֍ Bunlardan biri çelinen topu yakalarsa kale tarafından topu çelen oyuncu (ölür) oyun dışı kalır.
֍ Top havada iken tutulamamışsa, topu yerden ilk alan oyuncu topu kaleye nişanlayarak atar veya yuvarlar.
֍ Kaleye (hedefe) isabet ettirirse o oyuncunun takımı bir sayı kazanmış olur.
֍ Çelinen yani kale tarafından oyuna sokulan top, karşı tarafça tutulamamışsa karşıya iade edilir.
֍ İadeler havadan yapılmaz yerden yuvarlayarak yapılır.
֍ İade esnasında top havada iken tutulursa tutan taraf oyuncularından ölmüş olan bir oyuncu sağalmış kabul edilir.
֍ Çelinen top tutulamamış veya hedefe isabet ettirilememiş ise topu çelen taraf sayı kazanmış olur.
֍ Çelmeci (topu çelen) ölünceye kadar çelmeye devam eder.
֍ Çelen öldüğü zaman diğer arkadaşı “Çelmeci” olur.
֍ Bir takımın oyuncularının tamamının oyun dışı kalmaları veya oyun sayısının yarısına gelindiğinde oyun başında kesişmeye göre ölmüş olan oyuncular sağalır ve oyuna dahil olurlar.
֍ Kaledeki oyuncular yapılacak sayıyı tamamlayamaz veya bütün oyuncular oyun dışı kalırsa karşı taraftaki grup sayıyı ve son üç hamleyi başarıyla tamamlarsa galip sayılırlar.
֍ Oyun başında “sonda üç top atışı var” denmişse son sayı tamamlandığında üç defa daha top çelinir.
֍ Eğer bu üç toptan birisini karşı taraf tutar veya hedefe isabet ettirirse kazanılan sayı bir değil üç olarak hesaplanır.
֍ Yenilenler galip gelenleri kalelerinden sırtlarına alarak kendi kalelerine kadar taşıma cezasına uğrarlar.
֍ Takımlar yer (kale) değiştirerek oyunun ikinci bölümü oynanır.
֍ Oyun bu döngü ile aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
