DALYE
VERSİYON 2

Oyun Kökeni: Dalye Versiyon 2, Türkiye kökenli bir oyundur.

Dalye oyunu, nesilden nesile aktarılan, hem çocukların hem de yetişkinlerin keyifle oynadığı köklü bir Türk geleneksel oyunudur.

Basit kuralları ve az malzemeyle oynanabilmesi sayesinde, sokaklarda, bahçelerde veya geniş alanlarda kolayca organize edilebilir.

Bu oyun, sadece eğlence sunmakla kalmaz, aynı zamanda stratejik düşünme, el-göz koordinasyonu ve sosyal etkileşim gibi önemli becerileri de geliştirir.

Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:

Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan

Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)

Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)

Amaç: Gözleri kapalı olan oyuncunun (kör keçi) diğer oyuncuları yakalaması.

Terimler:

Kör Keçi: Ebe

Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal):

Uzun Çomak (Sopa): Yaklaşık 50 – 70 cm uzunluğunda, tutması kolay ve sağlam bir dal veya sopa. Bu, dalye fırlatmak ve ona vurmak için kullanılacak ana araçtır.

Dalye (Kısa Çomak): Yaklaşık 10 – 15 cm uzunluğunda, iki ucu hafifçe sivriltilmiş küçük bir tahta parçası. Bu, fırlatılacak olan hedeftir. Sivri uçlar, yere saplanmasını ve daha kolay havalanmasını sağlar.

Oyun Alanı: Geniş, düz ve mümkünse çimenli veya topraklı bir alan. Ağaçların ve binaların olmadığı, güvenli bir ortam tercih edilmelidir.

Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (6 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.

Oyuna İlişkin Genel Kurallar:

– A Blind Goat (Bir Kör Keçi) oyunu en az 6 kişi ile oynanmaktadır.

– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.

– Bu fiziksel oyun çocukların seslere dikkat etmeleri ve dokunma duyularını geliştirir, onlara hareketleri hissetmeyi öğretir.

 

Dalye, Anadolu’nun farklı bölgelerinde “çelik-çomak” veya “topaç oyunu” gibi isimlerle de anılabilen, ancak kendine has kuralları ve oynanış biçimi olan geleneksel bir oyundur. Temelinde, bir sopayla (uzun çomak) yere sabitlenmiş küçük bir tahta parçasını (dalye veya kısa çomak) fırlatarak puan kazanma prensibi yatar. Oyunun kökenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, tarih boyunca Türk toplumunda özellikle kırsal bölgelerde yaygın olarak oynandığı bilinmektedir. Eski Türk boylarında avcılık ve savaş eğitimlerinin bir parçası olarak da görülen bu oyun, zamanla daha organize ve eğlenceli bir forma bürünmüştür.

Geleneksel Dalye oyunu, genellikle açık havada, geniş ve düz bir zeminde oynanır. Oyunun kültürel boyutu, sadece bir eğlence aracı olmanın ötesine geçerek, topluluk bağlarını güçlendiren, dayanışmayı ve rekabeti sağlıklı bir zeminde deneyimlemeyi sağlayan bir aktivite olmuştur. Dalye, basitliği sayesinde her yaştan insanın kolayca dahil olabileceği, ancak ustalaşması için pratik ve strateji gerektiren bir yapıya sahiptir.

Bu kurallar, Dalye oyununun temelini oluşturur. Ancak, farklı yörelerde küçük değişiklikler veya ek kurallar bulunabilir. Önemli olan, oyun başlamadan önce tüm oyuncuların üzerinde anlaştığı kurallarla oynamaktır.

 

 

 

Dalye Versiyon 2 oyunu kazanımları:

• Akıl Yürütme Becerileri
• Algılama Becerisi
• Bağlamsal Düşünme
• Başarıyı Tebrik
• Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
• Çeviklik
• Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
• Denge (Psikomotor Beceriler)
• Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
• Dikkat ve Konsantrasyon
• Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
• Dil Gelişimi
• Düşünme Becerileri
• El ve Motor Becerileri
• El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
• Eş Güdüm (Koordinasyon)
• Gelişim Desteği
• Grup Çalışmaları
• Görsel ve Uzamsal Algı
• Hafıza (Bilişsel Beceriler)
• Hafızayı Güçlendirmek
• Hareketleri Hızlandırmak
• Hızlı Düşünme
• İletişim Becerileri
• İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
• İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
• İnce Motor Becerileri
• İş Birliği
• İşitsel Zekâ
• Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
• Kelime Hazinesini Arttırma
• Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
• Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
• Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
• Mantık Yürütme
• Mesafe Algısı
• Odaklanma
• Otokontrol
• Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
• Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
• Paylaşım
• Sabır
• Sevgi
• Sıralı Düşünme
• Sorumluluk
• Sosyal – Duygusal
• Taklit Gelişimi Destekleme
• Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme

Oyunun Oynanışı

֍ Tüm oyuncular oyun alanında toplanırlar ve bir çember oluştururlar.

 

 

Oyun başlamadan önce, zemine küçük bir çukur veya çizgi belirlenir. Bu, “dalye çukuru” veya “vuruş noktası” olarak adlandırılır. Dalye, bu noktanın üzerine yerleştirilir ve oyuncular buradan fırlatma ve vurma işlemlerini gerçekleştirirler. Hazırlık aşaması, oyunun sorunsuz ve güvenli bir şekilde ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.

Dalye oyunu genellikle iki takımla veya bireysel olarak oynanabilir, ancak en az iki kişi gereklidir.

 

1. 1. Başlangıç Pozisyonu: Oyuncu, uzun çomağı eline alır ve dalye çukurunun üzerine yerleştirilmiş olan kısa çomağın (dalye) altına sokar.

 

1. 1. Dalye’yi Havaya Fırlatma: Uzun çomağın ucuyla dalye’nin sivri ucuna hafifçe vurarak dalye’yi havaya sıçratır. Bu ilk vuruşun amacı, dalye’yi yukarı doğru fırlatmaktır.

 

1. 1. Havada Dalye’ye Vurma: Dalye havaya kalktığı anda, oyuncu aynı uzun çomakla dalye’ye sertçe vurarak onu olabildiğince uzağa fırlatmaya çalışır.

 

1. 1. Puanlama: Dalye’nin düştüğü yer ile dalye çukuru arasındaki mesafe, uzun çomağın boyuyla ölçülerek puanlanır. Örneğin, dalye 10 sopa boyu uzağa düşerse, oyuncu 10 puan kazanır. Eğer dalye havaya sıçratılamazsa veya havada vurulamazsa, oyuncu sıfır puan alır ve sıra diğer oyuncuya geçer.

 

1. 1. Hatalı Atışlar ve Yanma: Eğer dalye, ilk vuruşta hiç havalanmazsa veya oyuncu havaya kalkan dalye’ye vuramazsa, bu bir “yanma” veya “hatalı atış” olarak kabul edilir. Genellikle her oyuncuya belirli sayıda (örn. 3) deneme hakkı verilir. Bu haklar bittiğinde oyuncu “yanar” ve sırasını kaybeder.

 

1. 1. Yakın Atış Kuralı: Rakip oyuncular veya takım, fırlatılan dalye’nin düştüğü yere koşarak, dalye’yi dalye çukuruna doğru fırlatır. Eğer dalye çomağı, uzun çomağın üzerinde iken dalye çukuruna yaklaştırılırsa (belirli bir mesafeden daha az), atışı yapan oyuncu “yanabilir” veya puanı düşürülebilir. Bu durum, oyuna stratejik bir savunma boyutu katar.

 

1. Oyunun Sonu: Önceden belirlenen bir puan limitine (örn. 100 veya 200 puan) ilk ulaşan oyuncu veya takım oyunu kazanır.

 

Dalye Oyunu Stratejileri ve Kazanma Taktikleri

 

Dalye, sadece fiziksel beceri değil, aynı zamanda Dalye oyunu stratejileri ve zeka gerektiren bir oyundur. İşte size oyunda üstünlük sağlamanıza yardımcı olacak bazı taktikler:

 

• • Fırlatma Tekniği: Dalye’yi havaya sıçratırken, açıyı ve kuvveti iyi ayarlamak önemlidir. Çok yüksek değil, orta yükseklikte ve ileri doğru bir fırlatma, ikinci vuruş için daha iyi bir hedef sağlar. İkinci vuruşta dalye’ye en geniş yüzeyinden vurarak maksimum mesafe kat etmeyi hedefleyin.

 

• • Çevre Farkındalığı: Rüzgar yönü, zemin koşulları ve rakiplerinizin konumunu göz önünde bulundurun. Rüzgar, dalye’nin seyrini etkileyebilir. Rakibinizin atışını dalye çukuruna yaklaştırmasını engellemek için stratejik fırlatma noktaları seçin.

 

• • Savunma Stratejisi: Rakip atış yaptığında, dalye’nin düşeceği tahmini alanı hızla belirleyin. Dalye’yi mümkün olduğunca uzak mesafeden dalye çukuruna geri atmak, rakibinize ekstra puan kazandırma şansını azaltır.

 

• Antrenman ve Pratik: Her oyunda olduğu gibi, Dalye’de de pratik yapmak mükemmelliği getirir. Farklı fırlatma tekniklerini deneyin, vuruş açınızı geliştirin ve mesafe tahmin yeteneğinizi artırın.

Dalye Oyununun Faydaları ve Eğitsel Değeri

 

Dalye oyununun faydaları sadece eğlenceyle sınırlı değildir. Bu geleneksel oyun, özellikle çocuklar için pek çok gelişimsel katkı sağlar:

 

• • Fiziksel Gelişim: Koşma, fırlatma ve vurma gibi hareketler, kaba motor becerilerini ve el-göz koordinasyonunu geliştirir.

 

• • Zihinsel Gelişim: Stratejik düşünme, mesafe tahmini ve hızlı karar verme yeteneklerini güçlendirir.

 

• • Sosyal Beceriler: Takım çalışmasını, kurallara uymayı, sabretmeyi ve rakiplere saygı duymayı öğretir. Çocuklar için Dalye oyunu, sosyalleşme ve arkadaşlık bağları kurma konusunda doğal bir platform sunar.

 

• • Problem Çözme: Oyunun dinamikleri, anlık problemlere yaratıcı çözümler bulmayı teşvik eder.

 

• Kültürel Bağ: Geleneksel bir oyunu oynamak, kültürel mirasla bağ kurmayı ve geçmişin değerlerini anlamayı sağlar.

 

Dalye oyunu kaç kişiyle oynanır?

 

Dalye oyunu genellikle en az iki kişiyle oynanır. Ancak daha fazla kişiyle takım halinde de oynanabilir. Takım oyunlarında, oyuncular sırayla atış yapar ve puanlar takıma yazılır. En ideal deneyim için 2 ila 6 kişi önerilir.

 

Dalye oyununda puanlama nasıl yapılır?

 

Dalye oyununda puanlama, fırlatılan kısa çomağın (dalye) düştüğü yer ile vuruş noktası arasındaki mesafenin uzun çomağın (sopa) boyuyla ölçülmesiyle yapılır. Örneğin, dalye 15 sopa boyu uzağa düşerse, oyuncu 15 puan kazanır. Her atıştan sonra bu ölçüm tekrarlanır ve belirlenen puan limitine ulaşana kadar devam edilir.

 

Dalye oyunu oynarken nelere dikkat etmek gerekir?

 

Dalye oyunu oynarken güvenlik her şeyden önemlidir. Geniş ve etrafta insanların veya eşyaların olmadığı bir alan seçmek gerekir. Özellikle çocukların oynadığı durumlarda, fırlatılan çomakların etrafa zarar vermemesi veya birine isabet etmemesi için dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, kaygan veya engebeli zeminler yerine düz bir alan tercih edilmelidir.

 

Dalye oyunu, hem eğlence hem de gelişim açısından zengin bir deneyim sunan, kıymetli bir kültürel mirasımızdır. Basit malzemelerle kolayca oynanabilmesi, onu her zaman popüler bir seçenek haline getirir. Bu rehber sayesinde Dalye Oyunu Nasıl Oynanır sorusunun cevabını tam olarak öğrendiğinizi umuyoruz. Şimdi sıra sizde! Çıkın dışarı, bir Dalye takımı kurun ve bu eşsiz oyunun keyfini çıkarın. Bu oyun, size ve sevdiklerinize unutulmaz anılar ve değerli beceriler kazandıracaktır.

 

֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile bir Ebe (Kör Keçi) seçilir.

֍ Seçilen oyuncunun gözleri bir mendille bağlanır.

֍ Daha sonra kör keçi olan oyuncu, oyuncular tarafından oluşturulan çemberin ortasına geçer.

Yerel Dilde Oyun Esnasında Söylenen Tekerleme:

“Soqyr teke baq baq,

Biz aitamyz taqpaq.

Myqty bolsan qanekei,

Birimizdi tap tap.“

Oyun Esnasında Söylenen Tekerlemenin Türkçesi:

“Kör bir keçi bizi bulur,

Ve biz ona bir şiir söyleriz.

Eğer güçlüysen,

Birimizi bulursun.“

֍ Çember şeklinde duran katılımcılar “Kör Keçiyi” hareket ettirirler.

֍ Sonra kör keçi oyunculardan birini yakalamaya çalışır.

֍ Kör keçinin yakaladığı oyuncu direk oyuna kör keçi (oyuncuyu yakalayan kör keçi oyuna yakaladığı oyuncunun yerine geçer) olarak devam eder.

֍ Veya dokunup adını söylediği oyuncu “Kör” olur ve oyundan çıkar.

֍ Kalan oyuncular çemberi daraltarak oynarlar.

֍ Kör keçi tüm oyuncuları yakalayana kadar oyun devam eder.

֍ Tüm oyuncular kör keçi tarafından yakalandıktan sonra oyuncular tarafından istenirse yeni bir kör keçi seçilir.

֍ Oyun bu döngü ile aynı şekilde devam edip gider.

---

© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.