ZEMBİLİ, ZÜMBÜLLİ BUNUN ADI NE?
Oyun Kökeni: Zembilli, Zümbüllii Bunun Adı Ne?, Türkiye (Muğla / Ula) kökenli bir oyundur.
Oyunun adında geçen zembil kelimesi Arapça’dan dilimize geçmiştir. Arapça’daki anlamıyla hasırdan örülmüş saplı torba, sepet, taşıma aracına zembil denmektedir. Türkiye Türkçesi Ağızları Derleme Sözlüğü’nde Adana, Ankara, Aydın, Burdur, Bursa, Bolu, Çanakkale, Çankırı, Denizli, Düzce, Erzincan, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Manisa, Mardin, Muğla, Niğde, Ordu, Sakarya, Trabzon illerinde zembil kelimesi bir yerden bir yere bir şey taşımak ve içine bir şey koymak için kullanılan örme yassı sepet, meyve sepeti, sırtta taşınan kıllı torba, pazar çantası, küfe, büyük harman kalburu, gözer, ağzı geniş, basık sepet, kaşık çatal konulan kap anlamlarına gelmektedir. Zümbül kelimesi ise Ankara çevresi ağızlarında sümbül anlamına gelmektedir. Oyunun adının nereden geldiği ve bu kelimelerin oyun adına olan katkısı hakkında kesin bir bilgi mevcut değildir. Fakat tekerlemeli oyun olarak kaynaklarda yer almasından dolayı, oyun adının aslında oyuna girerken kullanılan bir tekerleme veya kalıp söz olduğu kesinlik olmamakla beraber düşünülebilir.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Adı Ne: Türkiye
Oyunun Oynadığı Yer: Açık ve Kapalı Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu – Oda Oyunu (Geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 5 kişi ile oynanır)
Amaç: En az ebe olan oyuncu olmak.
Terimler:
Güdekçi: Ebe
Zembil: Hasırdan örülmüş kulplu torba, sepet, küfe.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Herhangi bir malzeme kullanılmamaktadır.
Kurallar: Bu oyun erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Zembilli, Zümbüllii Bunun Adı Ne? oyunu açık veya kapalı alanlarda en az 5 kişi ile oynanmaktadır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Oyunun herhangi bir malzemesi yoktur.
– Her mevsim, açık veya kapalı mekân fark etmeksizin oynanan bir oyundur. Oyunu, ilkokul çağlarındaki çocuklar oynamaktadır. Cinsiyet olarak kayıtlara geçen herhangi bir ayrım yoktur fakat benzer oyunlardaki cinsiyet dağılımına ve oyundaki eylemler göz önüne alınarak bakıldığında genellikle erkek çocukları tarafından oynanan bir oyun olduğu kanısına varılabilir.
Zembilli, Zümbüllii Bunun Adı Ne? oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Çeviklik
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat ve Konsantrasyon
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Dil Gelişimi
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Empati Kurma
- Eş Güdüm (Koordinasyon)
- Gelişim Desteği
- Grup Çalışmaları
- Görsel ve Uzamsal Algı
- Hafıza (Bilişsel Beceriler)
- Hafızayı Güçlendirmek
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hayal Kurma
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İnce Motor Becerileri
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Kelime Hazinesini Arttırma
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sevgi
- Sıralı Düşünme
- Sorumluluk
- Sosyal – Duygusal
- Tahmin Yürütme
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Tüm oyuncular oyun alanında toplanırlar ve bir çember oluştururlar.
֍ Oyunda özel ad almış iki önemli rol vardır.
֍ Bunlardan birisi oyunu en iyi bilen kişi olan usta, bir diğeri ise güdekçidir.
֍ Daha sonra oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile bir Güdekçi (Ebe) seçilir.
֍ Oyun, genellikle iki duvar arasında veya duvar kenarında oynanmaktadır.
֍ Duvar oyun içinde destek görevi görmektedir.
֍ Oyunu iyi bilen usta oyuncu duvara yaslanır, başka bir oyuncu da eğilerek başını duvara yaslanan oyuncunun bacak arasına yerleştirir.
֍ Bu işlemi güdekçi olarak seçilen oyuncu yapmaktadır.
֍ Usta, güdekçiye özel bir ad koyar ve bunu yalnızca ikisi bilir.
֍ Oyuncular güdekçinin üstüne çıkarak ustaya: Ben falanca alıp geleceğim, eşeğini verecek misin? diye sorarlar.
֍ Eğer falanca yerine söylenilen isim ustanın güdekçiye koyduğu ad olursa güdekçi yere yatar.
֍ Söyleyen oyuncu da güdek geçer, yeni güdekçi olur.
֍ Eğer söylenen ad ustanın güdekçiye koyduğu ad değilse diğer oyuncular sıra sıra güdekçinin üstüne çıkarak adını bulmaya çalışırlar.
֍ Daha öncesinde söylenen ad tekrar edilirse söyleyen oyuncu ceza alır.
֍ Farklı tarzda oynandığı da tespit edilmiştir.
֍ Bu sefer usta güdekçiye değil de yerde yatan oyuncuya iki ad koyar.
֍ Bu adların ilkini oyuncuların hepsi, ikincisini de yalnızca ikisi bilir.
֍ Güdekçinin üstünde olanlar ilk adın yanına bir şeyler ekleyerek doğruyu bulana kadar devam ederler.
֍ O sırada eski güdek yerde yatmaya devam eder.
֍ İkinci adı bulan oyuncu yeni güdek olur ve yerde yatar.
֍ Oyun bu döngü ile aynı şekilde devam edip gider.
֍ Oyunda süre sınırlaması bulunmamaktadır.
֍ Oyuncular, istedikleri gibi oyunu kısaltıp uzatabilmektedirler.
֍ Oyunun sonucunda herhangi bir ödül veya ceza yoktur.
֍ Oyunda önemli olan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde oyundan ayrılmış olmasıdır.
Kaynakça: Dünya Etnospor Konfederasyonu (DEK)
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
