SİĞNENBİTTİ
Oyun Kökeni: Siğnenbitti, Türkiye (Çorum) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Bakınacak: Özbekistan
Battı Buluk (Saklambaç): Türkiye (Niğde / Çukurkuyu)
Çaşınmak: Kırgızistan
Gizlenmecek: Özbekistan
Gizlempeçek: Türkmenistan
Hakkul – Hukkul: Türkiye (Tunceli / Çemişgezek)
Kumulmacak: Özbekistan
Marlamkaş: Kazakistan
Mirmillo: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Saglanmaca: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Saklambaç (Afyonkarahisar): Türkiye (Afyonkarahisar / Nuh köyü)
Saklambaç (Azerbaycan): Azerbaycan
Saklambaç (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Saklambaç / Sinlenmecik: Türkiye (Burdur)
Saklambaç Üşüynen Bitti (Sobe Sobe): Türkiye
Yummaca: Türkiye (Kocaeli / Karamürsel / Kızderbent köyü)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 3 kişi ile oynanır)
Amaç: Ebenin saklanan oyuncuları bulması.
Terimler:
Kale: Ebenin ve oyuncuların sobeleme işlemini ve ebenin sayma işlemini yapacağı yer adı.
Kişele: Kovala, uzaklaştır.
Siğnenbitti: Çorum bölgesinde Saklambaç oyununa verilen ad.
Sayışma: Oyuna başlarken ilk sözler veya hareketler.
Söbeleme: Saklanan oyuncuyu ebenin gördüğünü seslendirmesi, belirtmesi sözü “söbe“.
Kale: Ebenin ve oyuncuların sobeleme işlemini ve ebenin sayma işlemini yapacağı yer adı.
Kalemaya: “Kale” diye belirlenen yere ulaşıp el değdirmek.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Kale (Bir ağaç, bir direk veya bir duvar) olarak kullanılacak bir bölge.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Siğnenbitti oyunu en az 3 kişi ile oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Çorum’da saklambaç oyunu “Siğnenbitti” veya “Gözyumuç” adıyla da meşhurdur.
– Oyun gündüz oynandığı gibi sokak aydınlatmasının az çok bulunduğu yerlerde geceleri de oynanabilir.
– Gece vakti kendi evlerinin bulunduğu sokakta oynayan çocuklar, ebeyi yanıltmak için ebe sayarken evlerine girerek; kızlar erkek kıyafeti, erkekler entari gibi kız kıyafetleri giyerek dışarı çıkarak hem ebeyi yanıltıp çanak çömlek çatlatırlar, hem de oyuna gülmece katarlar.
– Gece oynanan oyun esnasında evlerine girip beyaz çarşaflara bürünüp karanlık bir köşede ebeyi korkutanlar da olur.
– Gece oynanan bu oyunun oyun bozanları çoğunluk çocuklardan biri değil, “yeter artık” diyerek çocuklarını evlerine dönmeye çağıran anneler olmaktadır.
Siğnenbitti oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Dil Gelişimi
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Koşma
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular oyun alanında toplandıktan sonra önce ebe seçilir.
֍ Oyuna katılacak oyuncular üçlü gruplar halinde bir araya gelir, sağ ellerini birbirlerinin elleri üstüne koyarak; hep birlikte üçe kadar sayarlar.
֍ Üç denildikten sonra çabuk bir hareketle ellerini içi veya dışı havaya bakacak şekilde tutarlar.
֍ Bu üç elden diğer iki elin duruş şekline benzemeyen elin sahibi ebe olmaktan kurtulur.
֍ Benzeşen ellerin sahibi iki oyuncu yanına diğer bir oyuncu katılır ve üçe kadar yine sayarlar.
֍ Bu şekilde en sona kalan iki oyuncunun yanına daha önce sayışmış ve ebe olmaktan kurtulmuş olan bir oyuncu katılır.
֍ Diğer iki oyuncunun sayışmasına yardımcı olur.
֍ Sona kalmış olan iki oyuncudan biri ebe kalınca oyuna başlanır.
֍ Eğer oyunculardan biri gönüllü olarak, “ben ebe olacağım” diyen olursa, hiç sayışma yapılmadan oyuna geçilir.
֍ Oyunun kalesi belirlenir.
֍ Bir ağaç, bir direk veya bir duvarın belli bir yeri kale olarak belirlenir.
֍ Oyun en az 3 oyuncu ile oynanabilir.
֍ Ebe olan kaleye dönerek oyuncuların aralarında ortak belirledikleri sayıya kadar sesli olarak sayar.
֍ Bu sayı en fazla “100” olur.
֍ Ebe olan oyuncu çok hızlı sayarak oyuncuların çok uzaklara saklanmalarına imkan vermemeye çalışır.
֍ Ebe sayarken diğerleri saklanırlar.
֍ Saymayı bitiren ebe yüksek sesle: “Ardım önüm, sağım solum kale söbe!” diye seslenir.
֍ Ebe kalesini koruyarak saklanan diğer oyuncuları aramaya çıkar.
֍ Gördüğü oyuncuların adını yüksek sesle söyler ve kaleye elini değdirerek sobe diye seslenir.
֍ Ebe tarafından görülüp ebeden önce kaleye yetişen oyuncular söbelenmekten kurtulur.
֍ Ebe sağa sola saklanan oyuncuları aramaya kaleden ayrıldıkça saklanan oyuncular saklandıkları yerden koşarak gelenler kaleye ellerini değince “kale maya” diye bağırırlar.
֍ Bu oyunda ebeyi yanıltıp yanlış isim söyletmek için oyuncular kıyafetlerini değiştirirler.
֍ Kış günleri ise kırmızı başlık giyen yeşil başlık giyenle başlığını saklandıkları yerde değişirler.
֍ Böyle kıyafet değişikliği yapanlar ebenin yanılması için yüzlerini saklayarak başlarını duvar diplerinden çıkarıp dikkat çekerek ebenin yanlış isimle söbeleme yapmasını sağlarlar.
֍ Böyle bir yanlış sobeleme olursa, saklanan çocuklar: “Çanak çömlek çatladı” diyerek ortaya çıkarak ebenin yanıldığını ilan ederler.
֍ Bu durumda ebe yeniden sayar ve oyun bu döngü ile aynı şekilde devam edip gider.
֍ Eğer böyle “çanak çömlek çatlama” durumu olmazsa sobelenmiş oyuncular kendi aralarında her biri bir meyve adı alarak ebeye gelirler ve bir meyve seçmesini isterler.
֍ Ebe hangi meyveyi seçerse o meyveyi kendine ad seçmiş olan oyuncu yeni ebe olur.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
