EDZ – EDZ
Oyun Kökeni: Edz-Edz, Türkiye (Bitlis) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Bu oyun farklı bölgelerde çocuklar ve çobanlar tarafından oynanır.
“Edz-edz”in Daron bölgesinde oynanan farklı bir varyantı da mevcut.
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 5 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyun başında çizilen daire içinde toplanan oyuncuların olabildiğince uzağa attıkları şapkaları önceden belirlenen oyunculardan birinin nefes almadan toplaması.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Her oyuncu için birer adet Şapka veya Ağaç Dalı.
Kurallar: Bu oyun erkekler (10 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
Oyunun Oynanışı
֍ Arazinin ortasına 50 – 60 cm çapında bir daire çizilir.
֍ Oyuncular sırayla bu dairenin içine girer ve öne doğru eğilip, şapkalarını bacaklarının altından olabildiğince geriye doğru atar.
֍ Aynı oyunu şapka yerine ağaç dalı ile de oynanabilir.
֍ Önceden belirlenen oyunculardan birinin, “edz-edz” bağırıp ve nefesini tutup tüm şapkaları toplaması gerekir.
֍ Tüm şapkaları nefes almadan topladığı takdirde kazanır.
֍ Bu durumda yerine bir başkası geçer.
֍ Şapkaları topladığı sırada nefes aldığı takdirde, toplama işlemi kesilir ve nefes aldığı yerde oyuncu kendi şapkasını yere koyar.
֍ Bundan sonra oyunda farklı bir aşama başlar.
֍ Bu aşamada şapka toplayan kişi iki işlemi beraber yapmak durumunda.
֍ İlk olarak, ayak darbeleriyle kendi şapkasını dairenin içine sokmaya çalışır.
֍ İkinci olarak da kazanması için diğer oyunculardan birine vurmalı ve şapka toplayanın bu oyuncu olması gerekli.
֍ Fakat bu kadar da kolay değil, çünkü diğer oyuncular da ayak darbeleriyle kendilerine doğru gelen şapkaları daireden dışarı çıkarma hakkına sahip.
֍ Şapka daireye düştüğünde, ikinci eylem başlar; şapka toplayan diğer bir oyuncuya vurur.
֍ Ebelenmekten kaçınmak için diğer oyuncuların tüm bedenleriyle yere yatmaya veya bir taş veya kaya üzerine çıkmaya, bir ağaç dalından tutunup ayaklarını yerden kesmeye hakları var.
֍ Kovalayan onların hareketlerine dikkat etmelidir.
֍ Biri ayağını yere koyduğunda veya bir yatan ayağa kalktığında onları ebelemeye çalışır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
Bulanık yöresinde kızlar bu oyunun farklı bir varyantını oynar.
֍ Bir sınır belirlenir.
֍ Oyuncular orada durup, çıplak ayak parmaklarına bir dal geçirir.
֍ Ayaklarıyla bu dalı uzağa atarlar.
֍ Daha sonra her bir oyuncu nefesini tutup kendi dalını gidip sınır çizgisine kadar getirmeli ve bu sırada “edz-edz” diye bağırmalıdır.
֍ Nefes alan oyuncunun şapkasına dallarla vurulur.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
“Edz-edz” veya “Ul-ul” adı verilen, Bitlis varyantı epeyce farklıdır.
֍ Oyunculardan birine ait bir şapka bir sopaya geçirilir.
֍ Sopanın çevresine bir daire çizilir.
֍ Diğer oyuncular kendi sopalarını şapkaya doğru fırlatır ve onu yere düşürmeye çalışır.
֍ Kazanan, şapkayı yere düşürmeyi başaran kişi olur.
֍ Aksi takdirde, daire içinde bulunan tüm sopalar yerinde kalır ve onlara şapkanın sahibi tarafından el konur.
֍ Daha sonra her bir sopa sahibi hızlı bir hareketle dairenin içine girmeye ve şapka sahibi tarafından ebelenmeden kendi sopasını almaya çalışır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
