SİĞNENBİTTİ

Oyun Kökeni: Siğnenbitti, Türkiye (Çorum) kökenli bir oyundur.

Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:

Bakınacak: Özbekistan

Battı Buluk (Saklambaç)Türkiye (Niğde / Çukurkuyu)

Çaşınmak: Kırgızistan

Gizlenmecek: Özbekistan

Gizlempeçek: Türkmenistan

Gözyumuç: Türkiye (Çorum)

Hakkul – Hukkul: Türkiye (Tunceli / Çemişgezek)

Harar: Türkiye (Niğde)

Kukalı Saklambaç: Türkiye

Kumulmacak: Özbekistan

Marlamkaş: Kazakistan

Mirmillo: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 

Saglanmaca: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Saklambaç (Afyonkarahisar): Türkiye (Afyonkarahisar / Nuh köyü)

Saklambaç (Azerbaycan): Azerbaycan

Saklambaç (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)

Saklambaç / Sinlenmecik: Türkiye (Burdur)

Saklambaç Üşüynen Bitti (Sobe Sobe): Türkiye

Yummaca: Türkiye (Kocaeli Karamürsel / Kızderbent köyü)

Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan

Oyun Türü: Sokak Oyunu (Geniş bir alan)

Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 3 kişi ile oynanır)

Amaç: Ebenin saklanan oyuncuları bulması.

Terimler:

Kale: Ebenin ve oyuncuların sobeleme işlemini ve ebenin sayma işlemini yapacağı yer adı.

Kişele: Kovala, uzaklaştır.

Siğnenbitti: Çorum yerelinde saklambaç.

Sayışma: Oyuna başlarken ilk sözler veya hareketler.

Söbeleme: Saklanan oyuncuyu ebenin gördüğünü seslendirmesi, belirtmesi sözü “söbe”.

Kale: Ebenin ve oyuncuların sobeleme işlemini ve ebenin sayma işlemini yapacağı yer adı.

Kalemaya: ‘Kale’ diye belirlenen yere ulaşıp el değdirmek.

Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Herhangi bir malzeme kullanılmamaktadır.

Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.

Oyuna İlişkin Genel Kurallar:

Siğnenbitti oyunu en az 3 kişi ile oynanır.

Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.

Siğnenbitti oyunu kazanımları:

  • Akıl Yürütme Becerileri
  • Algılama Becerisi
  • Bağlamsal Düşünme
  • Başarıyı Tebrik
  • Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
  • Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
  • Çeviklik
  • Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
  • Denge (Psikomotor Beceriler)
  • Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
  • Dikkat
  • Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
  • Dil Gelişimi
  • Düşünme Becerileri
  • El ve Motor Becerileri
  • El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
  • El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
  • Hareketleri Hızlandırmak
  • Hızlı Düşünme
  • İletişim Becerileri
  • İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
  • İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
  • İş Birliği
  • İşitsel Zekâ
  • Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
  • Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
  • Koşma
  • Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
  • Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
  • Mantık Yürütme
  • Mesafe Algısı
  • Odaklanma
  • Otokontrol
  • Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
  • Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
  • Paylaşım
  • Sabır
  • Stratejik Düşünme
  • Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
  • Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme

Oyunun Oynanışı

֍ Önce ebe seçilir.

֍ Ebe seçiminin de çeşitli şekilleri vardır.

Tekerlemeyle sayışabilirler; ancak genellikle şu şekilde olmaktadır:

Oyuncular ellerini uzatır ve “kompara pinyes” diyerek ellerini çevirirler. Örneğin üç kişiden ikisinin eli kapalı birinin eli açık gelirse, açık olan oyuncu ebelikten kurtulur. Ellerin ikisi açık, birisi kapalı gelirsi kapalı olan oyuncu ebelikten kurtulur. En sona kalan kişi ebe olur.

 

Saklambaç oyunu ülke çapında bilinen bir oyundur. Çorum’da bu
oyun ‘Siğnenbitti’ veya ‘Gözyumuç’ adıyla da meşhurdur.
Çocuk oyunlarının hemen hepsinde oyunun bir ebesi olur. Bu
oyunda da önce ebe seçimi yapılır. Oyuna katılacak çocuklar üçlü

gruplar halinde bir araya gelir, sağ ellerini birbirlerinin elleri üstüne
koyarak; hep birlikte üçe kadar sayarlar. Üç denildikten sonra çabuk bir
hareketle ellerini içi veya dışı havaya bakacak şekilde tutarlar. Bu üç
elden diğer iki elin duruş şekline benzemeyen elin sahibi ebe olmaktan
kurtulur. Benzeşen ellerin sahibi iki çocuk yanına diğer bir çocuk katılır
ve üçe kadar yine sayarlar. Bu şekilde en sona kalan iki çocuğun yanına
daha önce sayışmış3 ve ebe olmaktan kurtulmuş olan bir çocuk katılır.
Diğer iki çocuğun sayışmasına yardımcı olur. Sona kalmış olan iki
çocuktan biri ebe kalınca oyuna başlanır.
Eğer gönüllü olarak, “ben ebe olacağım” diyen olursa, hiç
sayışma yapılmadan oyuna geçilir.
Oyunun kalesi belirlenir. Bir ağaç, bir direk veya bir duvarın belli
bir yeri kale olarak belirlenir. Oyun en az 3 oyuncu ile oynanabilir.
Ebe olan kaleye dönerek oyuncuların aralarında ortak belirledikleri
sayıya kadar sesli olarak sayar. Bu sayı en fazla 100 olur. Ebe olan
çocuk çok hızlı sayarak oyuncuların çok uzaklara saklanmalarına
imkan vermemeye çalışır.
Ebe sayarken diğerleri saklanırlar. Saymayı bitiren ebe yüksek
sesle: “ Ardım önüm, sağım solum kale söbe!” diye seslenir.
Ebe kalesini koruyarak arkadaşlarını aramaya çıkar. Gördüklerinin
adını söyler ve kaleye elini vurarak sobeler. Ebe tarafından görülüp
ebeden önce kaleye yetişen söbelenmekten kurtulur. Ebe sağa sola
saklananları aramaya kaleden ayrıldıkça saklandıkları yerden koşarak
gelenler kaleye ellerini değince “kale maya”4 diye bağırırlar.
Bu oyunda ebeyi yanıltıp yanlış isim söyletmek için çocuklar
kıyafetlerini değiştirirler. Kış günleri ise kırmızı başlık giyen yeşil
başlık giyenle başlığını saklandıkları yerde değişirler. Böyle kıyafet
değişikliği yapanlar ebenin yanılması için yüzlerini saklayarak
başlarını duvar diplerinden çıkarıp dikkat çekerek ebenin yanlış isimle
söbeleme5 yapmasını sağlarlar. Böyle bir yanlış sobeleme olursa,
saklanan çocuklar: “Çanak çömlek çatladı” diyerek ortaya çıkarak
ebenin yanıldığını ilan ederler. Bu durumda ebe yeniden sayar ve oyun
yeniden başlar.

 

Eğer böyle ‘çanak çömlek çatlama’ durumu olmazsa sobelenmiş
çocuklar kendi aralarında her biri bir meyve adı alarak ebeye gelirler
ve bir meyve seçmesini isterler. Ebe hangi meyveyi seçerse o meyveyi
kendine ad seçmiş olan ebe olur.
Oyun gündüz oynandığı gibi sokak aydınlatmasının az çok
bulunduğu yerlerde geceleri de oynanabilir.
Gece vakti kendi evlerinin bulunduğu sokakta oynayan çocuklar,
ebeyi yanıltmak için ebe sayarken evlerine girerek; kızlar erkek
kıyafeti, erkekler entari gibi kız kıyafetleri giyerek dışarı çıkarak hem
ebeyi yanıltıp çanak çömlek çatlatırlar, hem de oyuna gülmece katarlar.
Gece oynanan oyun esnasında evlerine girip beyaz çarşaflara bürünüp
karanlık bir köşede ebeyi korkutanlar da olur.
Gece oynanan bu oyunun oyun bozanları çoğunluk çocuklardan
biri değil, “yeter artık ” diyerek çocuklarını evlerine dönmeye çağıran
anneler olur. Çocuklar çağırılan arkadaşlarının oyuna devam edebilmesi
için hemen aracı olurlar ve “ son bir defa” diyerek aldıkları izinle oyun
dakikalarını uzatırlar

 

 


© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir