KOŞ VE DON
Oyun Kökeni: Koş ve Don, Azerbaycan kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Don Ateş – Versiyon 1: Türkiye
Don Ateş – Versiyon 2: Türkiye
Don Ateş – Versiyon 3: Türkiye
Ngriva-Shkriva (Don-Eri): Arnavutluk
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 8 kişi ile oynanır)
Amaç: 10’a ilk ulaşan oyuncu olmak.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Herhangi bir malzeme kullanılmamaktadır.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– “Koş ve Don oyunu” çocuklar arasında çok sevilen geleneksel bir oyundur.
– Hareket eden yanar.
Oyunun Oynanışı
֍ Daha sonra oyuncular arasında sayışma yöntemi ile bir ebe seçilir.
Yerel Dilde Söylenen Sayışmaca Tekerlemesi:
Əkil bəkil quş idi.
Ağaca qonmuş idi.
Getdim onu tutmağa,
O məni tutmuş idi.
Meydana salmış idi.
Meydanın ağacları,
Dən gətirir quşları.
Sayışmaca Tekerlemesinin Türkçesi:
Bir yırtıcı kuş,
Bir ağaca konmuştu.
Onu yakalamaya çalıştım.
Ama o beni yakaladı.
Meydana bıraktı.
Meydanın ağaçları,
Getirir Kuşları.
֍ Oyun oynanacak alan oyuncular tarafından belirlenir ve işaretlenir. Bu oyun alanına çıkmak yasaktır. Çıkan oyuncu olur ise cezalandırılır.
֍ Ebe hariç tüm oyuncular oyun alanında oradan oraya koşmaya ve yürümeye başlarlar.
֍ Oyun sırasında ebe haricinde tüm oyuncular oyunu oynarken oyunun tekerlemesini söylenmesi gerekmektedir.
Yerel Dilde Oyun Esnasında Söylenen Tekerleme:
İynə iynə,
Ucu düymə,
Bal ballıca,
Ballı keçi,
Şam ağacı,
Şatır keçı,
Qoz ağacı,
Qotur keçı,
Hoppan, Oppan,
Yırtıl-yırtıl,
Su iç, qurtul.
Oyun Esnasında Söylenen Tekerlemenin Türkçesi:
İğ iğnesi,
İpucu düğmesi,
Bal tatlım,
Bal keçisi,
Çam ağacı,
Çadır keçi,
Ceviz ağacı,
Kaşıntılı keçi,
Hoppan, oppan,
Yırtıl- yırtıl,
Su iç, ondan kurtul.
֍ Oyuncular hareket halindeyken ebe istediği bir anda “heykel” diyerek yüksek sesle bağırır.
֍ Ebe tarafından heykel dendiği anda tüm oyuncuların hareketsiz şekilde durmaları gerekmektedir.
֍ Ebe eğer hareket eden bir oyuncu görmez ise oyun kaldığı yerden devam eder.
֍ Ebe hareket eden bir oyuncu görür ise onu cezalandırır ve ebeliği o oyuncuya devreder.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
