DELEME ÇALMAK
Oyun Kökeni: Deleme Çalmak, Türkiye (Şanlıurfa) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyundan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde ayrılmış olması.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Her oyuncu için birer adet Topaç ve birer adet ip
Kurallar: Bu oyun erkekler (yetişkin) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Şanlıurfa’da deleme çalmak olarak bilinen çocuk oyunu diğer yörelerde de topaç çevirme adıyla oynanır fakat Şanlıurfa’da oynanan oyunla diğer yörede oynanan oyun arasında büyük farklılıklar vardır.
– Yörelerimizde çalma büyük beceri ve maharet işleyen bir oyundur.
– Bu oyunu oynayacak olanlar önce bir deleme ve çalmaya yarayan ip temin etmek zorundadır.
– Kavak, dişbudak, dut ve ceviz ağaçlarından yapılanları vardır, ama en kıymetlisi ceviz ağacından olandır.
– Bu oyunda kullanılan ip başka bir işte kullanılırsa yine o ipe delme ipi denir.
– Deleme oyunu çok heyecanlı ve zevklidir.
– Bu oyunda hareketlik ve kıvraklık büyük rol oynar.
Oyunun Oynanışı
֍ Deleme oyunu birkaç pozisyonun bir araya gelmesi ile olur.
֍ Bu pozisyonlar pas kaldırma, atıp çekme yapma, ahıtma yapma ve hurp vurmadır.
Atıp çekme: Delemeye ip iyice sarılıp yere paralel olarak delemenin bir daha oyuncunun eline dönmesidir. Bu zor bir harekettir. Her deleme çalan atıp çekmeyi yapamaz. Atıp çekmenin bir özelliği de delemeyi fırlatan kişinin eline tekrar gelmesidir.
Ahıtma: Avuç içinde dönen delemenin iple yere kadar çalınır vaziyette atılıp tekrar avuç içine alınmasıdır. Bu harekette çok zor olan ve deleme çalmasını çok iyi bilen çocuklar atıp çekme ve ahıtmayı arka arkaya yapar ve diğer çocuklara oyunu ne kadar iyi bildiğini gösterirler.
Hurp Vurma: Yerdeki delemeye başka bir oyuncu tarafından delemenin çalınır şekilde vurulmasıdır. Çivinin değdiği yere “Hurp işledi” denir.
֍ Deleme oyunun esası hurp oyununa dayanır bu oyunu oynayacak oyuncular toplanır.
֍ Ebeyi belirlemek üzere yerden pas kaldırmaya başlanır.
֍ Pası yerden kaldıramayan ebe olur (Pas kaldırmak: yerde çalının delemeyi iple yerden eline almak).
֍ Ebe olunan kişinin delemesi yere çizilen küçük dairenin içine yerleştirilir.
֍ Oyuncular daha önce yeden kaç pas kaldıracaklarını tespit ederler ve herkes sırayla delemeye ip sararak yerde daire içindeki delemeye hızla vurmaya çalışırlar.
֍ İsabet ettirenin pas kıldırması gerekmez.
֍ Vuramayanın daha önce belirlenen sayıda pas kaldırması gerekir.
֍ Kaldıramayan ebe olur ve delemesini yere yatırır.
֍ Küçük delemeler ip sarılmadan elle çalınabilir buna “çirtikle çalma” denir. Bu ekseriya ev içinde çalınır.
Oyunun videosu:
