TENGE ALU
Oyun Kökeni: Tenge Alu, Kazak Türkleri kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
İlü: Kazak Türkleri
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz, geniş, engebesiz ve toprak bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu
Birinci Şekil: En az 10 kişi ile oynanır.
İkinci Şekil: En az 10 kişi ile 2 grup arasında oynanır.
Amaç:
Birinci Şekil: At üzerinde 30 – 40 metrelik mesafeden çıkarak ak çadırın üzerindeki parayı, kıymetli eşyayı veya beyaz yumuşak kumaştan dikilen örtüyü alıp geri gelmek.
İkinci Şekil: Hangi grup daha çok taş almışsa o grup galip ilan edilir yani galip takım bütün yarışçıların aldığı taş sayısına bakarak belirlenir.
Terimler:
Kiüz Üy: Orta büyüklükteki ak dokumalı çadıra verilen ad.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal):
Birinci Şekil: Oyun Sahası, her oyuncu için birer adet At, bir adet Kiüz Üy, bir adet para ve/veya kıymetli eşyanın içine koyulduğu beyaz yumuşak kumaştan dikilen örtü.
İkinci Şekil: Oyun Sahası, her oyuncu için birer adet At, bir adet Çukur ve 10 – 15 arası Taş.
Kurallar: Bu oyun erkekler (18 yaş üstü) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Birinci Şekil ve İkinci Şekil Tenge Alu oyunlarında oyuncu sayısı sınırlaması yoktur.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
Tenge Alu oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat ve Konsantrasyon
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Empati Kurma
- Eş Güdüm (Koordinasyon)
- Gelişim Desteği
- Görsel ve Uzamsal Algı
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İnce Motor Becerileri
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Tahmin Yürütme
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
Bu oyun – yarış günümüzde iki şekilde oynanmaktadır.
Birinci Şekil
֍ Tenge alu yarışı düz, engebesiz bir alanda yapılır.
֍ Yarışa 18 yaşından büyük gençler katılırlar.
֍ Yarıştan bir gün önce veya yarıştan bir – iki saat önce orta büyüklükteki ak dokumalı çadır (kiüz üy)’ın üzerine 50, 20, 15 kuruşluk bozuk para, ve/veya kıymetli eşyanın koyulduğu beyaz yumuşak kumaştan dikilen bir örtü koyulur.
֍ Yarış çizgisi 30 – 40 metre mesafeden çekilir.
֍ Yarışa katılan gençlerin sayısında bir sınırlama yoktur.
֍ Yarışa katılma gencin isteğine ve atın durumuna bağlıdır.
֍ Gençler kendi atları ile katılabildikleri gibi başkasının atı ile de (kendine güvenirlerse) yarışabilirler.
֍ Yarışçıların sırayla çift eyerli veya kolanı güçlü atlarına binerek 30 – 40 metrelik mesafeden çıkarak ak çadırın üzerindeki parayı, kıymetli eşyayı veya beyaz yumuşak kumaştan dikilen örtüyü alıp geri gelmeleri gerekir.
֍ At üzerindeki genç, para, kıymetli eşya veya örtüyü alırsa o onun olur.
֍ Bu şekilde de galip olarak görülür ve ödülü alır.
֍ Eğer genç parayı, kıymetli kumaşı veya örtüyü alıp giderse onların yerine hemen başkaları konulur.
֍ Yarışın tek kuralı yarışçının büyük bir süratle geldiği para, kıymetli eşya veya örtünün olduğu yerde birden bire atının hızını ve süratini düşürmemesidir.
֍ Düşürürse oyundan atılır.
İkinci Şekil
֍ Yarışa katılanlar iki guruba ayrılırlar.
֍ Gruptakilerin sayısı genelde beş ile on beş kişi arasında olur.
֍ Her grup yanına sopasını alarak atına biner.
֍ Yarışı yöneten kişi yarışın başlayacağı yeri belirler ve bir çizgi çizdirir.
֍ Bu çizgiden 20 – 30 metre uzaklıkta bir karış genişliğinde çukur kazılır.
֍ Çukura 10 – 15 taş konur.
֍ Bundan sonra her iki gruptan bir kişi belirlenen çizgiye gelerek yan yana dururlar.
֍ İdareci işaretini verir vermez ellerindeki sopalarla atlara vurarak hedefe doğru yönelirler.
֍ Gururlu bir yüz ifadesi ile kazılan çukura gelerek hangisi eli ile taşı alabilirse o geri döner.
֍ Yarışın kurallarına göre çukurun başında durulmaz.
֍ Böylece gruptaki herkes bir defa gelerek çukurdaki taşları almaya çalışırlar.
֍ Hangi grup daha çok taş almışsa o grup galip ilan edilir yani galip takım bütün yarışçıların aldığı taş sayısına bakarak belirlenir.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
