KALAYCININ KÖRÜĞÜ
Oyun Kökeni: Kalaycının Körüğü, Türkiye (Çorum) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Kapalı Alan
Oyun Türü: Oda Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 6 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyundan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde ayrılmış olması.
Terimler:
Aleyhinde Konuşmak: Çekiştirmek, yermek.
Çanak: Pişirilmiş topraktan ya da metal ve benzeri bir maddeden yapılmış, küçük ve yayvan kap.
Çırak: Genellikle küçük yaşta, bir zanaat öğrenmek amacıyla bir ustanın yanında çalışan kimse.
Değnek: Elde taşınabilecek incelikte ve uzunlukta, düzgün ağaç, sopa.
Fötr Şapka: Yumuşak bir sipere ve girintili bir üst kısma sahip şapka. Fransızca keçe anlamına gelen feutre sözcüğünden alıntıdır. Tipik olarak tepeden aşağı doğru uzanarak kıvrılan bir sipere ve her iki taraftan da bastırılarak oluşturulan bir üst girintiye sahiptir. Standart taç yüksekliği 4,5 inçtir (11 cm).
Kalaylamak: Oksitlenmeden korumak ereğiyle, bir metal parçasını ya da kap kacağı kalay tabakasıyla kaplamak.
Kalaylamak²: Kızmak, küfretmek
Kalaycı: Bakır kapları kalaylayan kişilere verilen ad.
Kasket: Genellikle erkeklerin giydiği, önü siperli başlık.
Körük: Deriden ve içine hava çekip geri verebilecek biçimde yapılmış, açılıp kapandıkça içindeki havayı üfleyen, ateşi canlandırmakta kullanılan araç.
Nışadır: Amonyum klorür ya da daha çok bilinen adıyla Nişadır, formülü NH4Cl olan bir kimyasal bileşiktir. Suda yüksek oranda çözünen, beyaz kristallere sahip bir tuzdur. Amonyum klorür çözeltileri hafif asidiktir. Doğada mineral halde bazı volkan bacalarının etrafında bulunan haline sal amonyak denir. Amonyum klorür kimyasalı çok zehirli ve dozaj fazlası yutulduğunda organlara zarar verebilir. Ayrıca ciddi göz hasarlarına neden olur.
Paçavra: eskimiş, atılacak durumda bez ya da kumaş parçası.
Sırık: Değnekten daha uzun ve daha kalın ağaç.
Takke: İnce bir kumaştan ve genellikle yarımküre biçiminde yapılmış başlık.
Yermek: Kötü yönlerini belirtmek, kötülüklerini söylemek, kötülemek.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet düzgün bir Sırık (1 metre uzunluğunda), bir adet Maşa, bir tutam pamuk, bir çanak dolusu özlü çamur, bir adet kirli paçavra.
Kurallar: Bu oyun erkekler (yetişkin) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Kalaycının Körüğü oyunu en az 6 oyuncu ile oynanmaktadır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
Kalaycının Körüğü oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- Empati Kurma
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Sabır
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyun, oda içinde oynanır.
֍ Tüm oyuncular oyun alanında toplanırlar ve bir çember oluştururlar.
֍ Daha sonra oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile tek tek aşağıdaki sıralamaya uygun şekilde (Kalaycı, Çırak, Körük, Postacı, Müşteriler (seçim sonrasında kalan oyuncular müşteri rolünde oyuna katılırlar) oyunda oynayacak oyuncuların rolleri belirlenir.
֍ Oyuncular şu şekildedir;
- Kalaycı,
- Çırak,
- Körük,
- Postacı,
- Müşteriler (en az 2 kişi)
֍ Körük olan oyuncu; ayakları uzanmış olarak yere oturur.
֍ Körüğün sırtına giydirilen yeleğin omuz başlarından çıkacak şekilde sırık yerleştirilir.
֍ Çırak körüğün sırtına sokulan sırığın iki başından tutacak şekilde yer alır.
֍ Usta, körüğün ayakları hizasında oturur ve çırağına seslenir.
Usta: Kapları topla, temizle.
(Çırak kalkar, odada bulunanların başlarında kasket, fötr şapka, takke ne varsa toplar. Yerine oturur ve kapları temizliyormuş gibi şapkaların içine döktüğü kumla ovalamaya başlar.)
֍ Çırak elini kirli paçavraya uzatır ve alır.
֍ Elindeki fötr şapkaların üzerinde dolaştırır, fakat paçavrayı şapkaya değdirmez.
֍ Postacı rolündeki oyuncu içeri girer.
֍ Odanın içinde dolaşarak kalaycıyı sorar.
֍ Kalaycının önünde durur.
֍ Postacı: Telgrafın var. (Bir kağıt uzatır)
(Kalaycının okuma yazması yoktur. Elindeki telgraf kağıdını çırağına verir.)
֍ Kalaycı: Oku bakalım.
(Çırak okur, kağıdı cebine koyar ve yine kapları temizlemeye başlar. Usta çıkışır.)
Usta: Oku, oku, ne yazıyor?
Çırak: Ustam başın sağ olsun, baban ölmüş.”
Usta: (Sağa sola başını sallar, ellerini kaldırır, sessizce dua okur, ellerini yüzüne sürer.)
Usta: Sırasını savmış Allah rahmet etsin. Ölenle ölünmez, geç körüğün başına. Çek körüğü!
(Çırak körük çekmeye başlar, usta kapları kalaylamaya başlar. Usta, maşa ile tuttuğu şapkayı çırağa atarken)
Usta: İyi temizlenmemiş, temizle şunu.
(Çırak, şapkayı alır çamur dolu çanağın yanına gider ve bir tutam çamur alıp şapkaya sürmeye başlar. Sonra sürdüğü çamurları temizler, şapkayı Usta’ ya uzatır.)
֍ Bu olaylar esnasında oda da yani Ustanın dükkanında bulunan müşteriler aynı anda konuşmaya başlarlar.
Müşteriler: Aman usta iyi kalayla, iki günde bakırı çıkmasın.
Çırak: (Gülerek) “Ustam bilir işini, atar nışadırı alır kalayını.”
֍ Müşteriler kalaya hile karışmasından endişelenirler.
֍ Ustanın aleyhinde sözler söylerler.
֍ Usta söylenenleri dinler.
Usta: Kızdırmayın beni sizi de kalaylarım².
Çırak, ortalığı birbirine düşürmüş olmaktan memnundur, sırıtır, tırnak sürter. Körük çekmeye devam eder.
(Postacı rolündeki oyuncu içeri girer)
Postacı: Usta telgrafın var.
Usta: Çırağa ver.
(Çırak telgrafı postacının elinden alır açar, okur ve sanki müjde verir gibi)
Çırak: Usta anan ölmüş!
Usta: (Ağlar) “Son gününde yanında olamadım. Anam, anam..”
(diye ağlarken, birden ağıtı türküye çevirir. Türkünün bir dörtlüğünü ezgili olarak nakarat kısmıyla birlikte okur.)
“Evlerinin önü üç ağaç çınar
Dillerim tutuşur ciğerim yanar
Eşinden ayrılan böyle mi yanar
Anam anam hangi derdime yanam
Anam anam…”
(Türkü biter postacı rolündeki oyuncu yine içeri girer.)
Postacı: Usta telgrafın var.
(Usta eliyle çırağını gösterir. Çırak telgrafı postacının elinden alır. Çırak telgrafı okur, körüğün arkasına saklanır.)
Usta: Oku oğlum, nasıl olsa Azrail bize musallat oldu. Oku oku kim gitmiş?
Çırak: Usta başın sağ olsun, yengem sizlere ömür…
Usta: Vay başıma gelenler, dünyam yıkıldı artık bu ellerde durmak bize haram. Kalk gidiyoruz.
Çırak: Usta körüğü ne yapacağız?
Usta: Tıka gitsin körüğün ağzını da…
(Çırak, çamur çanağından aldığı bir avuç çamuru körüğün ağzına yapıştırır.)
֍ Oyun sona erer.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
